Workshop ‘Energie produceren om energie te besparen vanaf het intelligente dak’

Gelijktijdig met deze exposés werden er in een box-opstelling door Ing. Leo Van Cauter demo’s gegeven van de verschillende meetmogelijkheden om op een objectieve en wetenschappelijke manier gegevens over de energie-efficiëntie van een gebouw te kunnen bepalen. Zo waren er demo’s van blowerdoortests in combinatie met het gebruik van de thermische camera, Uwaardemetingen, comfortmetingen, …

Prof. Ir. Ampe ging in zijn theoretische uiteenzetting dieper in op deze studie. Het Europese 20-20-20-plan is het uitgangspunt voor het onderzoek. In dit plan bepaalt Europa de kwalitatieve regels waar door de verschillende lidstaten naar gestreefd moet worden.Deze regels worden door de lidstaten zelf vertaald naar kwantitatieve regels. In Vlaanderen vind je die in de vorm van de huidige EPB-regelgeving, die echter ook beperkingen kent. Europa streeft niet alleen naar een vermindering van de ecologische impact, maar bovenal naar een kostenoptimale manier om dit te realiseren. En net dit streven naar kostenbeheersing vind je in de huidige regelgeving niet terug.
Momenteel zijn er twee visies als het gaat om de realisatie van nulenergiegebouwen. Enerzijds is er het passiefhuisconcept waarbij een optimale isolatie en luchtdichting gecombineerd wordt met de passieve energiewinst. En anderzijds is er het geothermisch concept waarbij er gestreefd wordt naar een actieve winst die uit de diverse technieken gehaald wordt. ZEB+ plaatst hier een derde model naast. Bij het (n)ZEB-gebouw wordt de combinatie gemaakt van beide gekende concepten. Hierbij staan naast het streven naar energie-efficiëntie ook kostenoptimalisatie en comfortbewaking centraal.
Via een aantal designrules wordt er gezocht naar haalbare oplossingen die door een ruime groep opdrachtgevers ook effectief gerealiseerd kunnen worden en niet alleen door ‘wie het kan betalen’. ZEB+ is bezig met de ontwikkeling van een flexibel meetmodel waarin door het ingeven van de diverse parameters, uitgaande van de bouwplannen en de meetstaat, een aantal prijsmodellen gegenereerd worden. De EPB-berekeningen zouden kunnen geïntegreerd worden in dit nieuwe pakket. Bovendien houdt het ook rekening met het gebruikersgedrag, iets waarin de huidige EPB-regelgeving tekort komt. Op die manier kan dan bekeken worden welke oplossing de meest optimale is om bij het bouwen van een (bijna) energieneutrale woning de investeringskosten en de energiekosten op elkaar af te stemmen.
Tegelijkertijd zal ook aangetoond kunnen worden of net iets meer investeren nuttig kan zijn om tot een beter resultaat te komen.

Bij de vragenrondes tijdens de theoretische uiteenzetting van professor Ampe kwamen er toch enkele kritische opmerkingen naar voren. Onder andere de haalbaarheid van het implementeren van elk afzonderlijk project in het meetmodel en de bijkomende studiekosten die dit met zich mee zal brengen werden in vraag gesteld.

De eerste spreker van de namiddag was Ir. Michaël Dierickx van Grontmij. Hij gaf uitleg bij de studie die Grontmij in 2009-2010 uitvoerde voor het VEA (Vlaams Energie Agentschap) om de haalbaarheid van het verstrengen van de EPB-eisen voor kantoorgebouwen na te gaan. Naast de gebruikelijke ingrepen werd aandacht besteed aan de economische haalbaarheid en het comfort. Ter illustratie werd de renovatie van het hoofdgebouw van Grontmij in Mechelen aangehaald. Hierin werden onder andere betonkernactivering, BEO-veld (boorgat-energie-opslag) en mechanische balansventilatie toegepast.

Als tweede kwam architecte Nelly Moenssens van LED bouwcomfort, verbonden met de KULeuven, aan het woord. LED staat voor laagdrempelige expertise-en dienstverleningscentra en zij bieden o.a. advies omtrent akoestiek, bouwknopen en daglichttoetreding. Op dat laatste onderwerp werd er vandaag dieper ingegaan. Natuurlijk licht is van groot belang voor het welbevinden van de gebruikers van een gebouw. Maar vaak wordt hier bij het ontwerp nog te veel gevoelsmatig mee omgegaan. Te veel daglicht kan echter ook zorgen voor oververhitting en verblinding. Nochtans zijn er verschillende meetbare parameters die in een haalbare regelgeving zouden kunnen resulteren. Via een geïntegreerd lichtontwerp kan er van in de ontwerpfase al gezocht worden naar de oplossing om comfortabele en energieefficiënte gebouwen te gaan bouwen. In de presentatie werd ook dieper ingegaan op de voordelen van daglichttoetreding via het dak, zowel wat betreft energiebesparing als gebruikers-comfort.

De derde spreker van de namiddag was Ir. Steven Beirinckx van BM Engineering. Hij gaf een presentatie over het integreren van technische installaties op het dak. Eerst kwam aan bod welke installaties in de buitenomgeving kunnen of moeten staan. Daarna werd er dieper ingegaan op de voordelen en mogelijkheden van het verhuizen van de technische installaties van de kelder, waar deze in de voorgaande decennia vaak voorzien werden, naar het dak. Via een aantal voorbeelden werd ook aangetoond dat het integreren van technieken op het dak ook op een esthetische manier kan.

Tenslotte was het woord aan Alex Polfliet. Hij is voorzitter van de sector-organisatie voor PV-panelen en zaakvoerder van Zero Emission Solutions, een studie- en consultancybureau voor hernieuwbare energie. In eerste instantie ging hij dieper in op de kosten en inkomsten die een pv-installatie met zich meebrengt. Daarna plaatste hij de cijfers en de terugverdientijd voor een privé-verbruiker, een KMO en een industrieel naast elkaar. Op die manier toonde hij aan dat investeren in een optimaal berekende PV-installatie zeker nog interessant kan zijn.