B2Build diner 2018 - “Laten we doen wat nodig is, niet wat haalbaar is”
Dinsdag 18 december 2018
Van 18:00 tot 21:00
Auditorium4
CommunicatieCampus
Sint-Denijslaan 485, 9000 Gent
Op dinsdag 18 december 2018 pleitten Vlaams minister van Landbouw, Omgeving en Natuur Joke Schauvliege en architect, innovator en inspirator Thomas Rau op het jaarlijkse B2Build diner voor een mindswitch. “Laten we doen wat nodig is, niet wat haalbaar is.”
Vlaanderen circulair
Tegen 2050 leven we met 9,7 miljard mensen op de aarde. Dat betekent meer consumptie en meer productie. Tegelijk komen ook het klimaat en de natuurlijke grondstoffen onder druk. Volgens Joke Schauvliege, Vlaams minister Omgeving, Landbouw en Natuur is de transitie naar een circulaire economie de oplossing. We kunnen niet eindeloos grondstoffen uit de aarde blijven halen. Grondstoffen moeten maximaal in de economie blijven circuleren. Dit kunnen we doen door materialen slim en efficiënt te gebruiken, met een voorkeur voor herbruikbare grondstoffen. Circulaire economie gaat immers over meer dan recycleren. Het gaat over het fundamenteel herdenken van producten en systemen: slim design, verlenging levensduur, herbruikbaarheid, demonteerbaarheid, nieuwe consumptiemodellen…
Circulaire economie is een verhaal over alle sectoren heen. De hele keten wordt meegenomen in deze innovatieve aanpak – Joke Schauvliege
Guided by the future
Thomas Rau is ondernemer, architect, innovator, inspirator en visionair. Hij laat zich in al zijn handelen leiden door wat er in de toekomst nodig is en niet door wat op dit moment haalbaar is.
Als we denken dat we alle problemen met duurzaamheid kunnen oplossen, dan krijgen we een groot probleem.
Iedereen doet zijn best om duurzaam om te gaan met de grondstoffen op onze planeet. Op zich is er dan ook niks mis met duurzaamheid. We gaan minder verbruiken om betere prestaties te leveren en proberen bestaande systemen gezonder te maken. Volgens Rau is dit alles slechts heel betrekkelijk. “Duurzaamheid is niets meer dan het optimaliseren van een ziek systeem.” We moeten ons afvragen of het wel voldoende is om het huidige systeem te optimaliseren. Is het in plaats daarvan niet noodzakelijk om het bestaande systeem te transformeren? Daarvoor zijn andere instrumenten nodig. Eén van die instrumenten is circulariteit.
Rau pleit voor een nieuwe mindset waarbij we overstappen van bezit naar gebruik. “De aarde is een gesloten systeem. Binnen een gesloten systeem is alles limited edition, maar toch bestaat er geen schaarste. Een Van Gogh of een Mondriaan zijn limited edition, maar we moeten beseffen dat alle materialen en grondstoffen op aarde ook limited edition zijn. Om de gelimiteerdheid der dingen ongelimiteerd te faciliteren, hebben we een ongelimiteerde bron nodig. Die bron heeft data.” Zelfs het meest duurzame gebouw brengt immers geen verandering. In ons huidige economische systeem vormen de waarden van financiële winst en verlies de parameters voor besluitvorming. Het gevolg daarvan: een gigantische verspilling van grondstoffen, verlies van ecosystemen en de huidige klimaatcrisis.
De rol van de architect
We kunnen de rol van de architect niet hoog genoeg inschatten. “Ik ben zelf architect, maar mijn beroepsgroep geeft eigenlijk zelden invulling aan de verantwoordelijkheid die wij dragen. Architectuur wordt te vaak gekleineerd tot een mooi plaatje of een mooi effect. We moeten terug bewust worden van de impact van materialen op de omgeving. De oude bouwmeesters waren zich bewust van de impact van materialen. Ze creëerden ruimtes die de biografische ontwikkeling van de mens faciliteren. Tegenwoordig zijn de meeste gebouwen helaas het resultaat van een vleesgeworden businessmodel. Zover zijn we gekomen.”
Producten als een dienst
De oplossing volgens Rau is om de verantwoordelijkheid van een product of een gebouw te leggen bij de producenten en de leveranciers. Om zijn punt te bewijzen contacteerde hij lamp- en lichtfabrikant Phillips met een ongewoon verzoek: “Ik wil verlichting van 300 lux met een brandtijd van minstens 1.600 uur in mijn kantoorgebouw. Hoe je het doet, kan me niet schelen. Ik wil geen lampen of elektriciteit, ik ben enkel geïnteresseerd in de verlichting.” Phillips blijft met andere woorden eigenaar van de lampen in het kantoor van RAU architects en is dus ook verantwoordelijk voor het onderhoud en de elektriciteitsrekening ervan. Door de verantwoordelijkheid bij de leverancier te leggen, bleek de energiekost plots met 30% te dalen.
Afval is niks meer dan een verzameling grondstoffen zonder identiteit.
Grondstoffen zijn schaars en gelimiteerd. Om die reden moeten ze goed gedocumenteerd worden, zodat ze ongelimiteerd beschikbaar blijven. Grondstoffen zonder gegevens of identiteit verdwijnen in de anonimiteit en bestempelen we als afval. “Als we erin slagen om materialen en grondstoffen een identiteit te geven, dan bestaat er geen afval meer en kunnen we de gelimiteerdheid van grondstoffen ongelimiteerd faciliteren.” aldus Rau. Daarom richtte hij een kadaster voor materialen op: Madaster. Gebouwen krijgen via Madaster een materialenpaspoort, waarin elk stukje materiaal is beschreven. Een materialenpaspoort maakt inzichtelijk welke materialen in een gebouw zijn gebruikt. Het bevat informatie over de kwaliteit, de financiële en de circulaire waarde. Het hergebruiken van materialen en dus het minimaliseren van afval, wordt zo eenvoudiger.
Het maakt het werk voor architecten niet makkelijker, maar toch moeten ze hun houding fundamenteel aanpassen en zich bewust worden dat ze een ongelofelijke verantwoordelijkheid hebben om mee onze gemeenschappelijke mindset te laten evolueren naar een afgetekende mindswitch. Als je naar de geschiedenis kijkt zijn alle grote veranderingen terug te brengen tot één persoon. Iemand van deze zeven miljard mensen op aarde is in staat om de hele boel op zijn kop te zetten. Wat dat betreft ben ik super optimistisch. Het gaat wel lukken. We hebben zeven miljard kansen.” Aldus Rau.
Over Thomas Rau
Thomas Rau levert al jaren een grote bijdrage aan de nationale en internationale discussie over circulariteit, het gebruik van hernieuwbare energiebronnen in de architectuur en hoe te handelen in het licht van de huidige grondstoffenschaarste. Met zijn architectenbureau RAU heeft hij diverse innovaties en nieuwe standaarden opgezet in het gebied van CO2-neutraal, energieneutraal en energiepositief bouwen en recent ook voor de circulaire architectuur. Eén van die realisaties is Turntoo. Turntoo assisteert bedrijven en instellingen bij de ontwikkeling en uitvoering van circulaire businessmodellen en strategieën en faciliteert de overgang naar een circulaire economie.
Copyright foto's: © Studio Claerhout en Juliette Polak - Fleur Koning
Fotoreportage
B2Build Academy verenigt het volledige bouwteam. Want discipline-overschrijdend denken is de beste garantie voor toekomstgerichte oplossingen. B2Build Academy biedt kennis en inspiratie, trends en evoluties.
Onze bouwpartners
Word partner en zet proactief in op kennisdeling, samenwerking en dialoog tussen alle actoren binnen de bouwsector. Ontwikkel samen met niet-concurrentiële partners leadgenereratie op basis van gepersonaliseerde content rond referentieprojecten, hybride events en performante online marketing.
Onze kennispartners
Onze corporate partners
De Vijfde Gevel maakt deel uit van het B2Build Mediaplatform. Onze corporate partners onderschrijven de doelstellingen van B2Build, waarbij we ons richten tot de verschillende actoren in de bouwsector. Steeds met het oog op duurzame en circulaire ontwikkelingen of toepassingen in functie van samenleving en eindgebruiker.
Sluit gratis aan bij B2Build Academy en geniet van deze voordelen
- Toegang tot onze zes thematische bouwplatformen
- Deelname aan inspiratie-events rond actuele kennis uit de bouwsector
- Netwerking met het bouwteam
- Rechtstreeks contact met 60 fabrikanten