Wereldprimeur op Brussels dak
Belgische wereldprimeur Masterplan Abattoir 2030, het ambitieuze stadshernieuwingsplan van de stad Brussel heeft als doel de slachthuissite in de wijk Kuregem in Anderlecht volledig te herwaarderen. De aanzet werd in 2013 gegeven met de constructie van de Foodmet, een overdekte voedingshal met meer dan 50 standplaatsen. Maar er waren ook plannen met de vijfde gevel van de Foodmet. Het werd de gedroomde plek voor ‘urban farming’, het kweken van groenten in een stedelijke omgeving. Om dit project in goede banen te leiden werkte Abattoir N.V. samen met BIGH (Building Integrated Greenhouses).
Projectinfo
- Bouwjaar: 2018
- Bouwheer: Abattoir N.V.
- Architect: Steven Beckers BIGH
- Locatie: Brussel
- Deelnemende partner: Derbigum
Ferme Abattoir
Het dak werd ingericht als stadsboerderij. Met een tuin van 2.000m2 en een serre van 2.000m2 om vis, groenten en aromatische kruiden te kweken, niet minder dan een Europese primeur. Daarnaast is er ook een dakrestaurant mét terras voorzien, waar je de verse producten van de stadsboerderij kan proeven. Of hoe de vijfde gevel ten volle benut wordt!
Het systeem is uitermate geschikt in een stedelijke omgeving, omdat er geen of weinig grond aan te pas komt.
– Steven Beckers
Cradle-to-cradle
Steven Beckers – BIGH: “Als architect ben ik internationaal bezig met circulaire economie en het cradle to cradle concept. In China kwam ik in aanraking met grootsteden die logistieke problemen hebben om hun voedsel tot binnen de stadskern te brengen en kampen met vervuiling. Boeren wonen er in appartementen en zijn werkloos. Ik wou aantonen dat urban farming en stedelijke ontwikkeling wél hand in hand kunnen gaan. Het dak van de Foodmet is hiervoor een droomlocatie. Daarnaast is het ook een mooi voorbeeld van circulaire economie, midden in de Europese hoofdstad. Alles wat op het dak geproduceerd wordt, is bestemd voor lokale consumptie. Via het restaurant op het dak of via geselecteerde restaurants en winkels met lokale producten in het Brusselse.”
De stadsboerderij produceert jaarlijks zo’n 35 ton vis en 18 ton tomaten en 2700 aromatische kruiden per week.
Eén van de grote bouwtechnische uitdagingen bij dit project was het installeren van een aquaponie-unit. Nog nooit eerder werd er een aquaponie-unit van dergelijke omvang geïnstalleerd op een gebouw waarin reeds activiteit plaatsvond. De teelt van vissen wordt op het dak gecombineerd met die van groenten (binnen een gesloten watersysteem). De uitwerpselen van de vissen worden zo de voedingsstof voor de planten. De planten filteren in ruil het water, dat zo opnieuw gebruikt kan worden voor de vissen. Zo gaat er niks van grondstoffen verloren. Tijdens de werken moest een lek koste wat kost vermeden worden. Cruciaal hierbij is dat het dak waterdicht blijft. Onder het dak bevinden zich namelijk de koelcellen van de vleesmarkt, waar het versnijden en de opslag van het vlees gebeurt. Om en rond deze koelcellen bevinden zich tal van technische installaties. Een lek zou betekenen dat het vlees niet langer geschikt zou zijn voor menselijke consumptie.
Steven Beckers (BIGH) ging op zoek naar een partner die past binnen de vooropgestelde cradle to cradle filosofie en kwam terecht bij Derbigum. Samen ontwikkelden ze een zeer specifieke werkmethode: op het bestaande dak werd een nieuwe onderlaag Derbicoat® HP geplaatst en een waterdichte Derbigum® GC 4mm. Daarbovenop werd een betonlaag gegoten, waar uiteindelijk de serre op geplaatst werd. Voor de andere delen van het dak werd gewerkt met plantaardige dakbanen van het type Derbipure®, een witte reflecterende roofing op plantaardige basis.
Meer dan alleen waterdichting
Anne-Catherine Stefens - Derbigum: “Derbipure® is de enige dakbaan van plantaardige basis die een alternatief kan bieden voor bitumineuze roofing. Het wordt gemaakt van een speciaal mengsel van oliën en harsen en wordt versterkt met composiet glas/polyesterwapening en werd geïmpregneerd met een hoog reflecterende acrylcoating. Deze acrylcoating zorgt ervoor dat de dakbedekking als een passieve koeler fungeert en op die manier energiebesparingen realiseert. Door de witte kleur reflecteert deze dakbedekking eveneens het zonlicht, wat de groenten en kruiden op de boerderij ten goede komt.”
Els Trio: – Derbigum: “Een van de belangrijkste redenen waarom Bigh voor Derbigum gekozen heeft is onze ecologische bedrijfsstrategie. En deze beperkt zich niet enkel tot ons plantaardige dakbaan Derbipure. Na aanzienlijke investeringen in knowhow met betrekking tot recyclage hebben we bij Derbigum een recyclagesysteem ontwikkeld dat enerzijds werkt via het ophalen van snijafval en anderzijds via gespecialiseerde afbraakfirma’s die erop toezien dat er op de werf correct gesorteerd wordt. Het herbestemmen van oude dakbanen naar grondstoffen voor nieuwe dakbanen past perfect binnen het circulaire verhaal en zal ongetwijfeld een belangrijke rol spelen in de toekomst van de vijfde gevel.”
Steven Beckers vertelt tot slot: “Het eindresultaat beantwoordt volledig aan onze verwachtingen, welke toch zeer specifiek waren. Het technische advies en de expertise van Derbigum waren hierbij een grote hulp. Laten we niet vergeten dat alles op 7 maanden tijd werd afgewerkt! Een echte uitdaging gezien de complexiteit van de werf met installatie teams van over heel Europa, verschillende ondernemingen uit de sociale sector, de bouw, de serrebouw, de aquacultuur en de tuinbouw.”
Het BIGH- en Derbigum-team bij de opening van de stadsboerderij.
De toekomst van de Vijfde Gevel
Steeds meer mensen wonen in stedelijke gebieden. De behoefte aan vers en veilig voedsel neemt elke dag toe. Geïntegreerde landbouwsystemen zoals de Ferme Abattoir tonen aan dat het ook in steden mogelijk is om voedsel op een duurzame, innovatieve en doeltreffende manier te produceren. Door de toenemende schaarste aan ruimte wordt het hierbij steeds belangrijker om De Vijfde Gevel ten volle te benutten.
B2Build Academy verenigt het volledige bouwteam. Want discipline-overschrijdend denken is de beste garantie voor toekomstgerichte oplossingen. B2Build Academy biedt kennis en inspiratie, trends en evoluties.
Onze bouwpartners
Word partner en zet proactief in op kennisdeling, samenwerking en dialoog tussen alle actoren binnen de bouwsector. Ontwikkel samen met niet-concurrentiële partners leadgenereratie op basis van gepersonaliseerde content rond referentieprojecten, hybride events en performante online marketing.
Onze kennispartners
Onze corporate partners
De Vijfde Gevel maakt deel uit van het B2Build Mediaplatform. Onze corporate partners onderschrijven de doelstellingen van B2Build, waarbij we ons richten tot de verschillende actoren in de bouwsector. Steeds met het oog op duurzame en circulaire ontwikkelingen of toepassingen in functie van samenleving en eindgebruiker.
Sluit gratis aan bij B2Build Academy en geniet van deze voordelen
- Toegang tot onze zes thematische bouwplatformen
- Deelname aan inspiratie-events rond actuele kennis uit de bouwsector
- Netwerking met het bouwteam
- Rechtstreeks contact met 60 fabrikanten